Angsten bij kinderen, van baby tot volwassenheid

Kinderen in de groei krijgen te maken met veel angsten. Ze zijn bang om alleen gelaten te worden (separatieangst), bang voor monsters onder het bed en kunnen een fobie ontwikkelen voor hun school of voor een kamp met school. Negentig procent van de angsten bij baby’s, peuters en kinderen zijn leeftijdsgebonden, en dus normaal en niet zorgwekkend. De reactie van de vader, moeder of andere opvoeder op een bang kind is zeer belangrijk om een kind niet banger te maken.

Verschil tussen vrees en angst

Alhoewel de woorden ‘vrees’ en ‘angst’ vaak door elkaar worden gebruikt, is het nuttig er een duidelijk onderscheid tussen te maken. De fysieke reactie op vrees en angst zijn vrijwel dezelfde – ze hebben beide met het autonome zenuwstelsel te maken, met name het sympathische deel, dat de werking van het maagdarmkanaal aantast, de afscheiding van adrenaline bevordert, de hartslag verhoogt etc. Vrees is echter een emotionele reactie op een specifiek bestaand of vermeend gevaar, zoals kwaadaardige honden of boze geesten, terwijl angst een algemeen somber voorgevoel van naderend onheil aanduidt. Vrees is een kortstondige reactie op het gevaar. Het is gebaseerd op een onderschatting van de eigen kracht, vergeleken met de kracht die van de dreiging uitgaat. De vrees verdwijnt als er een verandering is het machtsevenwicht optreedt. In het bijzijn van een volwassene, die het kind als een aangeboden bescherming ervaart, zal de vrees van het kind worden onderdrukt of volledig verdwijnen. Daarentegen is een angstgevoel van algemene en blijvende aard. Het gaat daarbij niet om een specifiek object, maar weerspiegelt over de hele linie zwakheid, onhandigheid en hulpeloosheid. Angst kan het functioneren van onze verstandelijke vermogens tijdelijk belemmeren. Al naar de vorm van angst kan iemand even vergeten wat hij weet, hij kan gaan stotteren en hij is niet in staat zijn gedachten te uiten, alsof zijn geest is uitgewist. Het is belangrijk bij kinderen onderscheid tussen deze twee emoties te maken.

Angst en vrees bij kinderen is normaal

Tijdens het groeiproces krijgt een kind veel te verwerken. Als een kind nog niet is geboren, zit het veilig in het lichaam van de moeder en leeft het een parasitair leven. Als de baby op aarde is gekomen, komt het direct in allerlei nieuwe situaties terecht. Dat een kind hier angstig van wordt, is een normaal proces. Het kind heeft immers vaak niet zelf in de hand waar het naar toe gaat en in wat voor situaties het beland.